‘Met goede begeleiding van bbl’ers stel je de toekomst van je bedrijf veilig’

Pascal weet uit eerste hand hoe het is om te leren in de techniek. Hij begon ooit als bbl’er en heeft de sector van allerlei kanten kunnen zien. En nog steeds ziet hij de beroepsbegeleidende leerweg als hèt instrument om vakmensen op te leiden. “Ik haal veel inspiratie uit de sport en maak graag een vergelijking met voetbal. Er is geen topelftal dat geen jeugd laat instromen. En natuurlijk: ze zitten niet meteen op topniveau. Daarvoor is tijd en aandacht nodig, je leert het door te doen. Fietsen leer je ook niet door erover te lezen.”

Toekomst veiligstellen 

Onmisbaar, zo noemt Sophie bbl’ers. “We kunnen niet zonder ze. Ga je goed om met je bbl’ers, dan ben je letterlijk de toekomst van je bedrijf aan het veiligstellen.” Je moet er continu in investeren, zegt Pascal. “Ik ben altijd op zoek naar een cadans om uitstroom direct op te vangen met nieuwe talenten, die dan dus al in het traject zitten. Dat vraagt om vooruitkijken. We zien bbl’ers ook echt als volwaardige medewerkers: ze tellen mee vanaf het moment dat ze binnenkomen.”  

Tekort leer-werkplekken 

Toch is er in de Nederlandse techniek nog steeds een gebrek aan leer-werkplekken. Pascal herkent het probleem. “Ik heb veel contact met opleidingsbedrijven en daar hoor ik het ook. Het is geen onwil. Bedrijven zijn vaak ook afhankelijk van hun opdrachtgevers en hun planningen. Wordt een project uitgesteld door een opdrachtgever, dan kunnen er geen mensen worden ingezet. Laat staan leerlingen. Maar het gaat er ook om dat opleiders de juiste contacten benaderen bij de bedrijven. Leerlingen moeten niet zomaar ergen op projectbasis worden ingezet: het gaat over opleiden voor de toekomst.”

Begeleiding bieden

Sophie: “Het is een beetje een kip-eiverhaal. Je kunt met leerlingen voorsorteren op mooie projecten in de pijplijn. Maar als een opdrachtgever een project uitstelt, heb je meteen een andere situatie. Bij een kleine klus is dat nog op te lossen. Bij grotere is dat een stuk lastiger. En als je de leerlingen dan niet de begeleiding kunt bieden die ze verdienen, dan moet je er niet aan beginnen.” 

Echte werk

“Oefenen in de werkplaats als noodoplossing is maar beperkte tijd leuk voor leerlingen”, zegt Sophie. “Het gaat om het echte werk. Misschien kunnen bedrijven elkaar hier onderling helpen, zodat we de leerlingen kunnen behouden voor de sector.”

Gecertificeerd

Pascal: “In mijn team heb ik Begeleidend Vakspecialisten. Deze collega’s zijn bekwaam en gecertificeerd om leerlingen zich te laten ontwikkelen op de werkvloer en sluiten ook aan bij voortgangsgesprekken. Het belangrijkste is dat ze het leuk vinden om hun kennis en kunde over te dragen aan een leerling.” 

Om bbl’ers de eindstreep te laten halen is nog meer nodig, stelt Sophie. “Een goed bbl-traject begint met een duidelijk opleidingsplan, zeker bij deze doelgroep. Wat is de route van A naar B en van C naar D? En wat zijn de upgrades onderweg, ook in beloning.” 

Buddy-systeem

“Begeleiding is ook enorm belangrijk. Ik geloof heel erg in het buddy-systeem. Met ervaren monteurs die ook de skills hebben om hun kennis en kunde over te brengen op leerlingen. En kunnen luisteren als dat nodig is.” Pascal: “Ze leren ook van elkaar, hè. De jonge generatie is digitaal veel vaardiger. Daar pikken de oudere monteurs ook weer dingen van op.”

Gemotiveerde zij-instromers

“En vergeet vooral ook de zij-instromers niet”, zegt Sophie. “Voor ons is dat een heel interessante doelgroep. Ze zijn vaak enorm gemotiveerd. De uitdaging is alleen wel dat je voldoende capaciteit moet hebben om ze op te leiden.” Zij-instromers hebben nog een ander belangrijk voordeel, vult Pascal aan: “Iemand van pakweg 30 jaar of ouder heeft vaak werkervaring en is zich er van bewust dat je je moet inzetten. Ook hebben ze vaak eigen vervoer. Dat klinkt misschien simpel, maar bij projecten op 50, 60 kilometer van huis is dat bijzonder handig. En omdat zij-instromers vaak graag willen, leren ze ook snel.”

Meebewegen

Wat is de belangrijkste les van die Pascal en Sophie hebben geleerd in hun carrière? Pascal: “Dat je moet meebewegen met de tijd. De 17-jarigen van nu steken heel anders in elkaar dan in de tijd dat ik bbl deed. En dat bedoel ik niet negatief. Ik denk dat de huidige generatie bijvoorbeeld veel sneller leert. Ze zoeken gewoon online op hoe iets werkt en kunnen het soms al snel beter uitleggen dan hun meer ervaren collega. En iedereen leert anders, dat is me ook duidelijk geworden. Omarm dat en pas je aanbod erop aan. Dan word je vaak positief verrast.”

Echt willen

Sophie: “Mijn les? Je moet als leerling of medewerker echt zelf willen leren. Je kunt een fantastisch opleidingsprogramma neerzetten. Maar als iemand er niet in gelooft of niet genoeg gemotiveerd is, houdt het op. Daarom laten we nieuwe mensen vaak een dag of een halve dag meelopen met een monteur. Dan krijg je meer feeling met ons werk. En als het dan toch geen klik oplevert? Dan kom je er samen in elk geval tijdig achter. Je kunt niet altijd een zes gooien.”

Doe wat je zegt

Tot slot: wat is dé HR-tip van Sophie en Pascal voor hun collega’s? Sophie: “Wees als werkgever transparant. Doe wat je zegt en zeg wat je doet. Beloof dus ook geen dingen die je niet waar kunt maken. Dat kan zomaar eens een reden zijn voor vertrek. En als er ergens ruis ontstaat, ga dan meteen het gesprek aan en laat het vooral niet sudderen.”

Kijk vooruit

Pascal: “Kijk ver vooruit en maak een personeelsoverzicht voor meerdere jaren. Als je weet dat over een aantal jaar een x-aantal collega’s met pensioen gaan, dan moet je dus tijdig beginnen met het laten instromen van leerlingen. Een leerling heeft minimaal vier jaar nodig om op een basisniveau te komen om daarna nog verder te ontwikkelen. Dan kun je eenvoudig terugrekenen wanneer je wat aan leerlingen moet opleiden. En vergeet niet in te calculeren dat er van die leerlingen misschien ook nog een paar afhaken. Opleiden gaat over de langere termijn, niet de korte.”