Examenservice MEI: goede examens maak je met elkaar
Cantor Versluis is manager bij Examenservice MEI, de grootste leverancier van examenproducten voor mbo-scholen in de metaal-, elektro- en installatietechniek. En daar is het niet bij gebleven, inmiddels leveren ze ook examenproducten voor andere aanverwante branches zoals infra en luchtvaarttechniek. De examenproducten worden in nauwe samenwerking met het beroepsonderwijs, Wij Techniek, Techniek Nederland, S-BB en het bedrijfsleven ontwikkeld. Hoe dat werkt vertelt hij graag.
EsMEI is van alle partijen
We maken voor de hele branche examens. Dat is onze kerntaak. Neem nou de opleiding tot Monteur Werktuigkundige Installaties. Een student doet daar examen in en wij maken daar een proeve van bekwaamheid voor. Maar in zijn opleiding moet hij ook een of meerdere keuzeonderdelen doen, om te verbreden of te verdiepen. Ook die examens maken we.
Als derde heb je de mbo-certificaten. Die zijn bedoeld voor aanbieders van de derde leerweg, voor de zij-instromer bijvoorbeeld. Met een dergelijk certificaat kan iemand snel aan de slag. Ook daar leveren we examenproducten voor.
Joke Steenbruggen is de geestelijk moeder van Examenservice MEI. Er was destijds veel onvrede over de examens in het beroepsonderwijs. Zij heeft dit hele concept ontwikkeld volgens het voor/door principe; van de scholen/branche, voor de scholen/branche, door de scholen/branche. EsMEI is dan ook van alle partijen en heeft geen winstoogmerk.”
Hoe ontstaat een examen?
“De inhoud van de examens wordt bepaald door de bedrijven in samenwerking met het onderwijs en dit start met het kwalificatiedossier. Daarin wordt vastgelegd wat een student moet kennen en kunnen om het beroep uit te oefenen als beginnend beroepsbeoefenaar. Hier ligt voor ons de basis om te beginnen met het ontwikkelen van het examen. Per kwalificatie maken we een proeve van bekwaamheid.Een ontwikkelaar en een tegenlezer maken een conceptexamen, dat voorgelegd wordt aan een ontwikkelplatform. Onderwijs en bedrijfsleven kijken hierin samen of de inhoud klopt en of het past bij hun wensen. Ook kijken ze welke praktijkopdracht hierbij zou passen. De uitkomsten gaan terug naar de ontwikkelaar die er weer mee aan de slag gaat. De feedbackloop.
Als het uitontwikkeld is, wordt het examen overgeheveld naar de vak commissie. Daar wordt het toets technisch en vakinhoudelijk gescreend. Dit doen onder andere mensen vanuit Wij Techniek, Techniek Nederland en andere branchepartijen. Dit zijn echt de vakmensen, met voeten in de klei.
Op deze plek ontstaan ook de mooie discussies. Zo hadden we onlangs een voorbeeld waarbij het ging over koudemiddelen in bijvoorbeeld airco’s en koelkasten. Voorheen werden hiervoor synthetische koudemiddelen gebruikt. Dat mag niet meer. Maar de natuurlijke koudemiddelen mag je niet zonder bescherming verwerken, veel te gevaarlijk. Dat vraagt een apart certificaat. Dan moet dat dus ook in het examen komen: voor je begint, zorg dat je de juiste papieren hebt.
Dit soort zaken spelen vaker, wetgeving verandert bijvoorbeeld, dan wordt een kwalificatiedossier aangepast door S-BB en dan krijgen wij een signaal. Als het nieuwe kwalificatiedossier er ligt, maken we een nieuw examen.
Als alles klaar is en is bijgesteld, wordt een examen vastgesteld. Wij Techniek zit ook in die vaststellingscommissie.”
Samenwerking met Wij Techniek
“Wij Techniek was niet alleen betrokken bij de opstart van EsMEI, ze hebben ook een mooie rol gespeeld in het ontwikkelen van de mbo-certificaten. Zij wilden levenslang ontwikkelen stimuleren bij de vakmensen. Ze vroegen ons hiervoor een examen te ontwikkelen. Dit leek in eerste instantie praktisch lastiger uitvoerbaar, aangezien we dan een examen zouden ontwikkelen met publiek (onderwijs)geld, terwijl de examens door de private afnemers in de derde leerweg ingezet zouden worden. De samenwerking met Wij Techniek was de sleutel, zij hebben de ontwikkeling van het examen betaald en doorbrak daarmee het dilemma. We hebben op die manier echt samen werk kunnen maken van een leven lang ontwikkelen.”
Grote betrokkenheid
“De betrokkenheid is groot in de branche, daar ben ik echt trots op. Het vertrouwen van het bedrijfsleven in de branche en het mbo is cruciaal en dat begint bij de examens. Inmiddels zien we dat het speelveld verandert, er ontstaat behoefte aan andere type examens. De proeve van bekwaamheid vindt voornamelijk op locatie plaats. Bedrijven willen het soms graag flexibeler. We hebben daarom een variant ontwikkeld, het bewijslastexamen. Dit is een versie waarbij wordt gewerkt op basis van bewijzen en de opbouw van een portfolio. Hierbij leggen we, aan het eind van de opleiding, de lat langs al het portfoliomateriaal. Lerend kwalificeren, een sterke wens van onderwijs en bedrijfsleven. Een week of twee geleden hebben we een eerste bewijslastexamen geleverd, voor de luchtvaart. Het moet zich nog bewijzen, maar de geluiden zijn goed.Het vertrouwen van de hele branche hangt aan de waarde die men toekent aan het papiertje. Als je een examen aflevert moet het echt waarde vertegenwoordigen. Je moet erop vertrouwen dat een student aan het werk kan na het behalen van zijn diploma. Met de betrokkenheid van alle partijen, ben ik ervan overtuigd dat we de lat hoog hebben liggen en hem hoog kunnen houden.”
Examenservice MEI is een netwerkorganisatie waarbinnen 45 onderwijsinstellingen samen met werkgeversorganisaties en bedrijven werken aan examens voor ruim 115 mbo-opleidingen in de techniek en aan examens voor aanverwante keuzedelen en mbo-certificaten. De examens betreffen de sectoren Metaal, Elektrotechniek, Installatietechniek, Infratechniek en Koude- en Klimaattechniek en desgewenst ook Vliegtuigonderhoud, Proces- en Operationele Techniek, Middenkaderfunctionaris Bouw en Infra en/of Bouwvakopleidingen.
Waar hij geschreven wordt, kan ook zij of hen worden gelezen.