Pilot in Emmen verbindt havist met techniek en toekomst
Havisten het onderwijs bieden wat het beste bij hen past én ze tegelijk vasthouden voor de techniek. Dat is het doel waar Henri Pragt, coördinator Technasium aan het Hondsrug College en Alfred Timmer, docent en projectleider bij het DCTerra, zich in Emmen in vastbijten. Ze ontwikkelden een praktische leeromgeving, waarin havoleerling van het Technasium een alternatieve leerroute kunnen volgen, zodat uitval wordt voorkomen en ze betere aansluiting vinden op het mbo of hbo. Deze aanpak vergt extra menskracht. Reden voor Wij Techniek, in samenwerking met de Stichting Technasium, om de ontwikkelingen te ondersteunen.
Henri: “De ontwikkelingen in de technische installatiebranche gaan snel, er is veel behoefte aan nieuwe technische mensen. Niet alleen handen, maar ook denkvermogen. We zien bij onze havisten veel potentie om de technische kant op te gaan. Dat is mooi! Maar de bandbreedte van havisten is groot. De bovenkant schurkt tegen vwo aan, de onderkant tegen mavo. Ergens tussenin zit de leerling die stilzitten lastig vindt en graag met zijn handen werkt. Ze neigen de havo wel te halen, maar hebben soms moeite met het hbo.”
“Zo’n 30-40% van de havisten valt zelfs uit op het hbo”, vult Alfred aan. “De theorie gaat bij de een beter dan bij de ander, maar ze missen vaak ook praktische vaardigheden. Materialenkennis, tekeningen lezen. Eigenlijk zou het voor deze groep goed zijn om (eerst) mbo te doorlopen, of op de havo vast praktische vaardigheden op te doen.”
Gewoon doen!
Henri: “Vroeger was het normaal dat leerlingen na de havo eerst mts deden en aansluitend hts. Nu is dat anders, er wordt vaak zo hoog mogelijk ingestoken vanuit scholen en de sociale omgeving. Dat is niet altijd in het belang van de leerling. Het Technasium is al een mooie stap om leerlingen meer projectmatig en praktijkgericht te laten werken. Maar voor de doorstroom naar mbo of hbo sluit het nog niet bij iedereen aan. Daarom hebben we hier in Emmen begin dit jaar de koppen bij elkaar gestoken: wat kunnen we nog meer? Dat resulteerde in een programma voor de ontwikkeling van die praktische vaardigheden, dat we nu in een pilot met enkele leerlingen uitvoeren*. Je kunt lang blijven nadenken, je kunt ook gewoon doen!”
Intrinsieke motivatie is leidend
Henri en Alfred besloten als Technasium en mbo samen op te trekken. Ze sloten twee bedrijven uit Emmen aan, technisch servicebedrijf Eekels, en Elektromotoren Emmen (EME).
Alfred: “De samenwerking met het werkveld is essentieel. Deze bedrijven waren enthousiast om met ons samen te werken in dit programma. De leerlingen die nu het eerste project draaien, ontwikkelen een racesimulator. Dit sluit mooi aan bij het werkgebied van de bedrijven. Engineers van de elektro- en werktuigbouwkundige kant worden hierin betrokken.”
“In onze werkwijze zijn we van gebaande paden afgeweken”, vervolgt Henri. “Meestal komen bedrijven met een opdracht of probleem bij het Technasium en de leerlingen lossen dat op. Ik ben wat eigenzinniger en kijk liever naar de intrinsieke motivatie van de leerling. Wat zou je willen onderzoeken? Daarmee gaan we dan terug naar het bedrijf. De racesimulator komt dan ook bij de leerlingen vandaan. Met hun idee zijn we teruggegaan naar Eekels, zij zijn ervaren in besturingstechniek. De vaardigheden die we de leerlingen mee willen geven zitten in de projectopdracht verweven. Op deze manier maak je jongens en meiden van 14-16 jaar enthousiast voor de techniek.”
Alfred: “Challenge based learning is het eigenlijk. Mooi om te zien!”
We leren ze het gelijk goed
Henri: “We zijn halverwege dit schooljaar met twee havoleerlingen van het Technasium begonnen. Ze zijn 16 en willen graag werktuigbouwkunde doen. Er komt een derde jongen bij binnenkort, die wil zich voorbereiden op het mbo. Deze aanpak biedt hen meer mogelijkheden dan onze technasiumwerkplaats, we hebben hier immers geen materiaalleer, hydraulica of pneumatiek. Ook hebben we niet de mogelijkheden om te leren lassen, of frezen. Binnen ons project kunnen ze missende vaardigheden wél op doen. We leren het ze graag gelijk goed, in een echte werkplaats en met een vakdocent. En dat biedt DCTerra.”Horizontaal door de kolommen heen
Alfred: “Thomas van der Wal, een van onze docenten, gaat deze jongens komend schooljaar begeleiden. Jongeren die in het verleden niet verder konden op de havo en terugvloeiden naar de mavo, kunnen we nu een mooi alternatief bieden.
Het onderwijs in ons land is erg in kolommen georganiseerd. Met dit programma fietsen we hier horizontaal doorheen. Dat kan wel eens haaks op de bestaande roosters of kolommen staan, maar Henri en ik geloven daar echt in. Op mbo-niveau 3 hebben we het onderwijs al deels zo ingericht, heel zelfregulerend. Als een leerling bij een les voorloopt, haakt hij bij een andere les aan. Dat zouden we bij niveau 4 ook willen. Net als dat het goed zou zijn dat een leerling, die van het projectmatige Technasium afkomt, niet bij ons weer in treinopstelling in de schoolbanken zou moeten landen.”
Verbinding blijven zoeken
Alfred: “Havisten zijn erg gericht op computers, de nieuwe installatietechniek past hier perfect bij. Programmeren, automatiseren, robotiseren, de sector maakt enorme sprongen waar deze leerlingen hard nodig zijn.”
Henri: “We moeten onze leerlingen voorbereiden op razendsnelle veranderingen. Het onderwijs gaat vaak nog recht vooruit, terwijl de ontwikkelingen in een steile curve omhooggaan. We moeten deze ontwikkelingen zo veel mogelijk blijven volgen, en als onderwijs de verbinding houden met de praktijk.
We willen vier deelprojecten draaien in twee jaar. Vanaf september start er een nieuw project, ik zie nu al leerlingen in havo-3 die daar prima in zouden passen. Met een klein groepje leerlingen kun je goed testen hoe deze werkwijze bevalt en waar je eventueel tegenaan loopt.
Mijn droom is dat elke havoleerling vier dagen in de week bij ons theoretisch geschoold wordt en dat de overige tijd praktisch ingevuld wordt. Het maakt uiteindelijk niet uit welk diploma je haalt, als een leerling maar leert wat bij hem of haar past. Het belangrijkste is dat we ze vasthouden voor de techniek, dat is winst voor de hele sector.”
Over het programma
Om de praktisch gerichte havo-leerlingen een passende leerroute te bieden, waarin hun talenten optimaal worden aangesproken, is er in samenwerking met het Technasium Hondsrug College (Emmen), DCTerra, Wij-Techniek, Skills4Future en lokale bedrijven een interessant en uitdagend programma ontwikkeld. Dit programma richt zich op technische vakken zoals: werktuigbouwkunde, smart- industrie, mechatronisch, elektrotechnieken installatie- en procestechniek.
Docenten van het Technasium en DCTerra werken samen met lokale bedrijven en leerlingen aan praktische vraagstukken. Deze worden vertaald naar O&O-projecten voor het technasiumonderwijs. Er worden 4 projecten ontwikkeld over een periode van twee jaar, deze worden samen met bedrijven en mbo-studenten uitgevoerd. Leerlingen worden zowel op het Technasium als op DCTerra praktijkgericht opgeleid, waarbij al het geleerde wordt meegenomen in het lopende project.
Het programma moet leiden tot minder schooluitval, een betere aansluiting tussen voortgezet onderwijs naar mbo en hbo, hogere slagingskansen bij het mbo en een verhoogde intrinsieke motivatie bij leerlingen. Daarnaast draagt het project bij aan een hogere instroom aan toekomstbestendig technisch personeel op de arbeidsmarkt.
Het project loopt tot juli 2026 en zal dan worden geëvalueerd.
Wie is wie?
Henri Pragt is technator bij het Hondsrug College in Emmen. Hij is coördinator en docent van het Technasium voor het examenvak Onderzoek en Ontwerpen (O&O) en verbindt de theorie met de praktijk in het bedrijfsleven.
Alfred Timmer is docent bij de mbo-school DCTerra. Hij houdt zich momenteel voornamelijk bezig met onderwijsontwikkeling en projectbegeleiding en werkt nu vier dagen per week bij het project Skills4Future, waarbij hij projecten begeleidt, zoals dit project in samenwerking met het Technasium.