Kunstmatige intelligentie in de techniek
‘Hey Google, zet de tv aan!’ Een zin die we tien jaar geleden nog nooit hadden gebruikt. En chatten met een grote organisatie? Grote kans dat je praat met een chatbot. Deze vormen van het gebruik van kunstmatige intelligentie vinden we inmiddels heel gewoon. En de ontwikkelingen staan niet stil, het afgelopen jaar werd bijvoorbeeld ChatGPT een grote speler in het kunstmatige intelligentie domein. Met deze tool worden teksten en beelden gemaakt.
Maar speelt Artificial Intelligence (AI) eigenlijk ook een rol in de techniek? En wat kunnen we verwachten? We spraken met Ron M R Bosch, sinds 27 jaar eigenaar van een ingenieursbureau, onafhankelijk deskundige en hoofddocent installatietechniek aan de HAN. Maar bovenal is Ron zeer geïnteresseerd in AI.
Ron: “Kunstmatige intelligentie speelt nu zeker al een rol binnen de techniek, al is het nog wel vers. Je ziet dit bijvoorbeeld bij leveranciers van circulatiepompen, daar komen monteurs met een VR-bril op storingsdiensten doen. Of in de auto-industrie, waar AI in het productieproces leidt tot efficiëntere productie en lagere kosten. Vroeger was het motto ‘meten is weten’. Daar trok je conclusies uit. Nu trekt de computer een conclusie, die heeft immers veel meer data beschikbaar dan dat je met het blote oog kunt zien. Tegelijk is dat ook het gevaar; je moet wel weten wat het apparaat doet. Dat is echt het belangrijkste, je moet er als mens echt boven staan en de regie houden.
Die regie geldt ook in de bouw. Je kunt nu informatie over een te bouwen gebouw in een systeem invoeren en het systeem zoekt welke aspecten daarbij horen. Qua verwarming en koeling, elektra, alles. Het systeem geeft je een installatieontwerp waar geen mens bij betrokken is geweest. Er is een wolk aan gegevens waar mee gewerkt kan worden. Maar ook hier geldt: je moet als mens wel het overzicht houden. Af en toe bedenkt een computer iets, dat in de praktijk knap onhandig is. Een leiding op ooghoogte dwars door een ruimte bijvoorbeeld. Mensenwerk blijft altijd noodzakelijk.”
Slim systeem thuis
Ron is thuis ook aan de slag met AI. Samen met zijn buren werkt hij aan een systeem om energie slim te verdelen, op te slaan en wanneer nodig weer op te vragen. Een idee waar hij toekomst in ziet. “Ja, dat is een mooi voorbeeld van de ontwikkelingen van dit moment”, vertelt Ron. “Er zijn zoveel mogelijkheden, we zijn echt aan het zoeken wat er allemaal kan. We hebben op ons huis zonnepanelen liggen. In onze schuur hebben we accu’s geïnstalleerd. Samen met de buren zijn we met een cloud bezig waar allerlei data samenkomt, zoals de weersverwachtingen voor de komende drie dagen. Want het weer heeft als eerste invloed op het gebruik van de zonnepanelen.
Het systeem rekent voor ons uit wat de verwachte opbrengst van de zonnepanelen voor de komende dagen zal zijn. Ook kijkt het naar mijn gebruikersgedrag en naar mijn energiecontract. In mijn geval is dit een dynamisch contract, gebaseerd op de prijzen op de wereldmarkt. Ook peilt hij de voorraad in mijn accu’s. Er komt op basis van al deze gegevens een terugkoppeling uit de cloud. Het systeem bepaalt dan wanneer het gaat laden en of deze energie uit het net komt (omdat op dat moment de prijzen laag zijn) of dat het energie uit de zonnepanelen haalt. Het systeem kan ook zodanig slim kijken dat hij goedkoop kan opladen via de zon en het later aan het net verkoopt als de prijzen interessant zijn en de vraag uit het net hoog is. Dit is allemaal data die je nooit zelf aan elkaar kunt knopen. Daar is AI echt ideaal voor!
Maar kunstmatige intelligentie kent ook uitdagingen. Naast de enorme hoeveelheid data moeten we ook kijken naar veiligheid. Wie beheert de cloud met alle data? Wie kan erbij? En wie zegt dat alle informatie in de cloud ook klopt? Hoe borg je dat? Het zijn echt heel interessante tijden.”
Slimme steden
AI wordt ook ingezet door steden. Bij grote gebouwen bijvoorbeeld. Brandt er licht als er niemand is? AI geeft veel mogelijkheden om te analyseren hoe dat komt. Ook zullen de energiestromen van grote panden in de toekomst aan elkaar gekoppeld worden verwacht Ron.
Is hij altijd enthousiast over kunstmatige intelligentie? Ron lacht: “ik vind het ongelooflijk interessant. Maar er zitten ook nadelen aan hoor. Den Bosch heeft bijvoorbeeld nu alle flitspalen aan elkaar verbonden. Een slimme zet. Want wat doet iedereen bij een flitspaal? Remmen en daarna weer gas geven. Door de palen aan elkaar te koppelen is de stad nu een grote trajectcontrole geworden. De systemen kunnen zien dat je sneller dan gemiddeld aan de andere kant van de stad bent. Dus ontvang je een boete. Het is even een investering, maar dit gaat landelijk echt uitgerold worden. Dat wordt netjes op de snelheid letten dus.”